insanın idam seyri arzu
Olayın tam adı: İdam Töreni.
Törenlik bir şey yani, bir tür kutlama.
İyi de, neyi kutluyoruz?
Haydi bakalım, neymiş kutlanan.
"Nerede o eski idam şenlikleri azizim?"
Ahhhh, ah ... görecektiniz nasıl bir şenlik havasıydı o idam günleri İstanbul'un.
Sultanahmet bir gün öncesinden foşur foşur yıkanır, köşede bucakta çıkmış dikenler, otlar temizlenir, gül suları serpiştirilirdi.
Dedim ya şenlik havası, idam değil panayır mübarek.
Tören dedik ya...!
Baş köşeye dar ağacı kurulur, karşısında protokol için sandalyeler dizi dizi ...
Sabah erkenden (mevsimine göre) kestaneci, mısırcı, pamuk helvacı, nohutlu pilavcı ... yerlerini alırlardı.
Bir köşede kuklacı, diğerinde Hacivat – Karagöz.
Ayı oynatıcıları geldiğini bilirim de, şebek gezdireni sadece duymuşluğum vardır.
Önlerden yer kapmak isteyenler erkenden gelir, orada rastladığı eş dost ile sohbeti koyulaştırmaya başlardı.
Vakit yaklaştıkça, maktulün hali fısıltılar halinde dalga dalga dolaşırdı kalabalığın üstünde.
"İki kişiyi bıçakla doğramış, öyle mi?"
"Tuzlu ayran var hanım abla"
"Çingene Ali mi yağlamış urganı?"
"O bu hafta izinde mirim, Arap Celal'miş cellatları"
"Şıracı şıraaaaa...."
"Oooo... bak Arap Celal'in geçen performansını izledim, ipi iyi yağlamamıştı hergele, adam bi çırpındı bi çırpındı... görmeye değerdi".
"Kaçırdık, kısmet değilmiş ..."
Dedim ya, nerdeee o günler?
(fotoğraf 31 Mart olaylarına dairdir)
"İdam izlemek" diye bir halk eğlencesi var, bilmiyor muydunuz?
Ohooo, çok eskidir, insan kadar eski.
Çünkü insan, kurban ile celladın o mübarek karşılaşmasına tanık olmak ister.
İkisi de içindedir aslında, ama orada zaman ve mekanda görecek, bizatihi tanık olacak ki, içindeki soyutlama da canlılığını korusun?
Korusun ki, hayatı üzerine oturttuğu o acı dolu dram canlılığını muhafaza etsin.
Kurban olmak istiyoruz, ama aynı zamanda cellatlıktan da vaz geçemiyoruz.
Hem nefret dolu bir katiliz, hem de masumiyeti arıyoruz.
Dönelim biz "nerdeee o eskinin idam günleri?" muhabbetine.
Bu konuda en görkemli şenlikleri hazırlayan hiç kuşkusuz Fransız dostlarımızdı.
Concorde meydanından giyotini sökmeye fırsat bulamazlardı.
Günde 500 kelle, paaat pat ... koy sepete.
Bir görecektiniz o günleri... Şık şık hanımefendiler, beyefendiler... Laternalar fırdolayı meydanda. Afrika'dan gelmiş egzotik hayvanların sergilendiği büyük kafesler, seyyar sirk gibi gezinirdi ortalıkta.
Zavallı çocuklar, ahh o zavallı çocuklar... Tüm çabalarına rağmen büyüklerden bir türlü doğru dürüst göremezlerdi düşen kelleleri.
İlle de görecekler kellesi düşmüş, başsız yılan gibi kıvranan boyundan fışkıran kanı, mesele kimin kanı daha ileri fışkırdı meselesi.
Bir kelle, bir daha, bir daha, fışşşşşşş ....
Düşen kelle üstünde oyun oynayanlar mı? Bilimsel deney yapanlar mı? Kelleyle dalga geçenler mi?
İnsan bu değil ama aynı zamanda da bu.
"Giyotin bekleyen örgücü kadınlar" ya da Fransızcasıyla Tricoteuse; giyotin devrinin Fransız deyimidir, o günlerde kadınlar sabah erkenden yünlerini, şişlerini ve taburelerini alır, giyotine yakın bir yerde konuşlanıp, örgü örüp, beklerlermiş.
Aramızda kalsın, Marat'yı küvette bıçaklayarak öldüren Charlotte Corday'nın kellesi sepete düştüğünde ensesine şaplak vurup "anaaaa, şuna bak la karı kızıyo ya la!" diyenler de olmuştur, nitekim.
Dedik ya büyük şenlikti o günler Concorde meydanı.
Ahhhh, ah! Ne günlerdi?
İnanmayacaksınız ama idam programı vardı.
Hem de matbaada basılmış program.
Vallahi, tıpkı konser programı gibi.
Saat 10:00 isimsiz 10 kişi idamı ile açılış. 11:30 Robespierre kelle sepete, 12:00 Danton kelle sepete, 12:30 – 14:00 ara ... 14:00 maymunlar cehennemi vodvil, 18:00 havi fişek gösterisi.
Bu idamı izlemek için ciddi paralar verip yer alman gerekiyordu.
En pahallısı Kraliçe Marie Antoinette’in can verişiydi tabii, biletler karaborsaya düştü.
Zavallı Marie, düşünsene, başının kopmasını seyretmek için para ödemiş insanlara baka baka koyuyor boynunu o kanlı tahta parçasına.
Bırrr....
Dinar'da, 1952 yılında yaşanmış olan, Ala Bayram'ın idam hikayesi, kanı damarda dondurur cinstendir. Olayın canlı tanığı Nedret Gürcan şöyle anlatıyor: "...Evden çıktım. Paltom, atkım ve kasketimle zırhlı gibiydim. Adliye binasında aldım soluğu. Savcılar, yargıçlar tümü oradaydılar. Oysa mesailer bitmiş, kış günü daha akşamüstüler gelmeden ilçeye karanlık inmişti. Cumhuriyet Alanı’nın tüm çevresi o saatlerde seyir için bölüm bölüm tutulmuştu sanki. Alanın tüm çevresindeki evler, işyerleri gündüzden tanıdıkların seyirleri için açık tutulmuş, isim isim ayrılmıştı, Yalnızca ilçeden değil, idam olayını duyan yakın köylerden kasabalardan, ilçe ve illerden bile telefonlar gelmişti. İdamı seyretmek için gelmek istiyorlardı..."
Nedret Gürcan'ın kaleminden Ala Bayram'ın idamını okumanızı öneririm. Gerçekten tüyler ürpertici. (daha sonra Ala Bayram'ın tanıdıklarının ifadesine göre, Ala Bayram suçlandığı cinayeti işlememiş, oğlunun suçunu üstlenmiş).
http://www.dinar.bel.tr/alabayramin-idami-ve-bir-bardak-soguk-su-isteyen-kadin/
İnsanın yüreğini donduran, boyuna asılan fermandan ziyade, karşıdaki neşeli primat sürüsü olsa gerek.
Diyeceksiniz ki, bunlar bir süre sonra bitti, giyotin sevdasını da arka sokaklara aldılar... Ee, çünkü millet bıktı, öyle bıktı ki, ölümün sıradanlaşması tehlikesi baş gösterdi.
Bir süre için ara verildi festival havalarına.
"O dediklerin çok eskidendi, bitti o devirler?"
Sen öyle san, fıstık, fındık, çerezle gidiyor İranlılar, vinçten aşağı doğru salınarak ölecek olan kurbanı izlemeye. Taa yukarıdan düşüyor aşağı beden ve küt diye kopuyor boyun. Vinç hem de, inşaatlarda kullanılan şu kaba makina. Bir ahşap dar ağacını bile çok görüyorlar.
Diyeceksin "Orası İran"
Eee... ?
Bak daha 2017 yılında Çin'in Guangdong eyaletinde on suçlu idam edildi. İnfaz törenine (!) ki medya bunu 'infaz gösterisi' olarak yazdı, binlerce insan meydanda toplandı. Ellerinde kameralar, çekmeye çalıştılar çırpınan bedenleri.
Kayıt önemli, evde seyredecek, eşe dosta gösterecek.
Gösterecek ki, dram ayakta kalsın.
Tut ki büyüklerimiz bizde de idamları hortlattılar, töreni de (gösteri) Vodafone Arena'ya aldılar, pandemi mandemi takmadı kimse, Biletix'de satıldı biletler, kitleler de habis habis kapışırdı.
Frigo buuuz ....
Yalan mı?
Dram biterse biz de bitiyoruz, asıl idam bu, onun için cellada da kurbana da mahkum bir efsanenin sayfalarında koşuşturuyoruz.
Çok fena.
